Çinko, insan vücudu için gerekli eser minerallerden biridir. Çinko vücut tarafından üretilmediği için dışarıdan alınması gereken önemli bir moleküldür. Sanılanın aksine çinko bir vitamin değildir.

Enzimler, vücuttaki her reaksiyonun tam olarak çalışabilmesi için gerekli maddelerdir. Enzimler, işlevlerini yerine getirirken belirli mineral ve vitaminleri kullanırlar. Çinko bu minerallerin en önemlisidir. Çinko, vücutta yaklaşık 200 enzimin çalışması için gereklidir. Bu nedenle, sağlıklı vücut fonksiyonu için en önemli mineral olan çinko vazgeçilmez bir mineraldir. Çinko; bağışıklık sistemini desteklemek, saç, tırnak ve cilt sağlığına katkıda bulunmak, kemik mineral yoğunluğunu arttırmak, antioksidan aktivite göstermek, göz rahatsızlıklarının tedavisine destek olmak gibi birçok işlevi mevcuttur. Çinko mineralini çinko tabletleri, çinko hapları ve çinko kapsülleri ve yiyecekler şeklinde alabilirsiniz. Bağışıklık sistemini destekleyen güçlü bir antioksidan olan çinko hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız yazımızı detaylı olarak okuyabilirsiniz.

Çinko Nedir?

İnsan vücudu, sağlıklı işlevini sürdürmek için mikro besinlere ihtiyaç duymaktadır. Minerallerdeki mikro besinlerin önemli bir parçasıdır. Çinko, vücuttaki doku ve organların işlevini garanti eden, demirden sonra en önemli elementtir. Çinko, bağışıklık sisteminde ve metabolik aktivitede önemli bir rol oynamaktadır. Çinkonun yetişkin bir vücutta yaklaşık 2 gram olduğu tahmin edilmektedir. %80’den fazlası kemiklerde, kaslarda, saçta ve deride bulunmaktadır. Güçlü bir sinir sistemi ve bağışıklık sistemi için vücuda yeterli çinko alımı sağlanmalıdır.

Çinko Ne İşe Yarar?

Saç, tırnak ve deri dokusunun ortak özelliği keratin dokusudur. Keratin dokusunun sağlığı bu üç dokunun sağlığını da beraberinde getirir. Araştırmalar çinko takviyelerinin saç dökülmesini ve tırnak kırılmasını azalttığını göstermektedir. Bu nedenle çinko eksikliğine bağlı saç dökülmesi (saçkıran) olan bireyler çinko takviyesi ile saç uzamasını sağlayabilirler. Saç dökülmesi ile çinko eksikliği arasında güçlü bir ilişki olduğunu gösteren çalışmalar da vardır. Cilt dokusu açısından değerlendirildiğinde çinkonun özellikle cilt onarıcı aktivitesi nedeniyle cildin yenilenmesini desteklediği bilinmektedir. Akne tedavisi gören bireylerde akne sonrası ciltte kalan yaraların iyileşmesini desteklemek için çinko takviyesi önerilir. Çinko, boğaz bölgesinin iç dokularına tutunma özelliğine sahiptir ve bu bölgeye yapışarak lokal olarak da etki edebilmektedir.

Çinko İçeren Besinler

Bünyesinde fazla derecede çinko barındıran besinler; kuruyemiş, kırmızı et, balık, fasulye, deniz ürünleri, süt ve süt ürünleri, tam tahıllı gevrekler olarak sıralayabiliriz. Bünyesinde çinko barındıran meyveler ise pek mevcut değildir. Fakat bünyesinde çinko olan sebzeler; ıspanak, nohut, kuru fasulye, bezelye olarak sıralayabiliriz. Bunların yanında kakao, pişmiş tavuk, kefir ya da yoğurt, kabak çekirdeği, istiridye, sığır eti, yağsız kıyma, pişmiş yengeç, pişmiş ıstakoz, ceviz, kavrulmuş yer fıstığı, pişmiş yabani pirinç gibi yiyeceklerin bünyesinde de çinko bulunmaktadır.

Çinko Eksikliği Nedir, Nasıl Anlaşılır?

Çinko eksikliğinde görülen semptomların çoğu sadece çinko eksikliği ile ilgili değildir. Bu nedenle tanıyı doğrulamak için fiziki muayene ve çeşitli testler gerekmektedir. Çinko, proteinlerin ve nükleik asitlerin bir kombinasyonu olarak vücutta yayılır. Bu nedenle laboratuvar testleri bu mineralin vücuttaki düzeylerini ölçmek için yeterli değildir. Plazma ve serum vücuttaki genel çinko seviyeleri hakkında bilgi verebilmektedir. Bununla birlikte bunlar aynı zamanda homeostatik kontrol mekanizmaları nedeniyle hücresel düzeyde veri iletemezler. Anormal laboratuvar verileri çinko eksikliğinin klinik etkisi hakkında fikir verebilmektedir. Bir kişinin çinko takviyesine ihtiyacı olup olmadığını belirlerken dikkate alınması gereken birkaç faktör vardır. Bu faktörler, bireysel risk faktörleri ve yaygın semptomlar olarak ikiye ayrılabilir. Yetersiz günlük kalori alımı veya dengesiz beslenme, aşırı alkol alımı veya sindirim bozuklukları risk faktörleridir.

Çinko Eksikliği Kimlerde Görülür?

Çinkonun yetersiz kaldığı durumlarda vücutta çeşitli problemler baş göstermektedir. Yaş aralığı ve cinsiyet fark etmeksizin her bireyde rastlanabilmektedir. Bu sebeple çinko eksikliğinin görüldüğü kişiler ise aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Pankreas hastalığı olanlarda,
• Diyabet hastalarında,
• Karaciğer rahatsızlığı olan hastalarda,
• Vejeteryanlarda,
• Veganlarda,
• Otoimmün hastalığı görülen kişilerde,
• Bağışıklık baskılayıcı ilaçlarını tüketen kişilerde,
• Çölyak hastalığı görülen kişilerde görülmektedir.

Çinko vücutta neden azalır?

Vücutta çinkonun azalmasına neden olan faktörler şu şekilde sıralanabilir;

• Bazı kilinik durumlar,
• Hamilelik,
• Büyüme ve gelişme,
• Yetersiz beslenme,
• Malabsorbsiyon,
• Düşük biyoyararlanım,
• Alkol tüketimi,
• kronik rahatsızlıklar kişinin vücudunda çinkonun azalmasına neden olmaktadır.

İnsan vücudunun günlük çinko ihtiyacı ne kadardır?

Vücudun günlük alması gereken çinko miktarları uzman doktorlar tarafından araştırılıp hesaplanmıştır. Buna göre günde kadınlar 8 mg, erkekler ise 11 mg çinko tüketmelidir.

Hamilelikte çinko takviyesi tüketilebilir mi?

Hamilelik sırasında çinko ihtiyacı artış göstermektedir. Hamilelikte yeterli çinko alımı, DNA ve protein yapısında önemli rol oynamaktadır. Bu nedenle hücre üretiminin çok hızlı olduğu hamilelik döneminde çinko alımı çok önemlidir. 19 yaş üstü gebe olmayan kadınların günlük çinko gereksinimi 8 mg iken, gebelikte bu oran 11 mg’a ulaşmaktadır. Emziren annelerin ise günde 12 mg çinkoya ihtiyacı vardır. Kesin bir kanıt olmamasına rağmen, araştırmalar hamilelik sırasında çinko eksikliğinin erken doğum ve düşük ile ilişkili olabileceği düşünülmektedir.

Çinko eksikliğini takviyelerde gidermek mümkün müdür?

Çinko eksikliği takviyelerle kısa sürede giderilebilir. Ancak takviye alırken dikkatli olmalısınız. Çinko bazı antibiyotikler, artrit ilaçları ve diüretiklerle etkileşime girebilir. Bu sağlığınızı olumsuz yönde etkileyebilir.