Glütensiz beslenme, glüten içeren buğday, arpa ve çavdar içeren ürünleri hiç tüketmemeye dayanan bir beslenme şeklidir. Çölyak hastası birçok kişinin glüten içermeyen besinler ile beslendiğine dair araştırmalar yapılmıştır fakat glüten intoleransı olan kişiler de glütensiz beslenmek durumundadır. Eğer glüten intoleransı olan biriyseniz, glüten tüketmekten tamamen kaçınmanız gerekmektedir. Aksi taktirde ciddi rahatsızlıklar yaşamanız işten bile değildir. Bu içerikte glüten içermeyen beslenme tarzı hakkında çeşitli bilgileri elde edebilirsiniz.

Glüten Nedir?

Glüten; buğday, kılçıksız buğday, arpa ve çavdar gibi tahıl ürünlerinde bulunan bir çeşit proteindir. Glüten sözcüğü, Latince Glue sözcüğünden gelmektedir. Glüten, birçok gıda maddesine su ile karıştırıldığında yapışkanlık özelliğini kazandıran önemli bir maddedir. Öte yandan glütenin bu yapışkanlık özelliği, ekmeğin pişirme esnasında kabarmasına da olanak sağlar. Böylelikle glüten sayesinde ekmeğe çiğnenebilir ve doyurucu bir doku da katılmış olur.

Ne yazık ki günümüzde birçok kişi glütenli ürünleri tükettikten sonra kendini rahatsız hisseder. Glüten ile ilgili en ağır rahatsızlık ise Çölyak hastalığıdır. Çölyak hastalığı, vücudun kendine yanlışlıkla zarar vermesi olarak tanımlanan bir bağışıklık sistemi rahatsızlığıdır. Çölyak hastalığı toplumun yüzde 1’lik kesiminde görülür ve bağırsaklara önemli zararlar verebilir. Eğer glütenli besinleri tüketirken rahatsızlık duyuyorsanız, en iyisi bir doktorla görüşmeniz olacaktır. Çölyak hastalığı için glütensiz bir diyet uygulamadan önce doktora gitmek sizin için iyi olacaktır.

Çölyak hastalığından muzdarip olmayan fakat glütene karşı hassasiyeti olan kişiler birkaç hafta boyunca glütensiz beslenip sonuçları gözlemleyebilirler. Birkaç hafta sonra glütenli ürünleri tekrar diyetinize ekleyebilirsiniz ve belirtilerinizi gözlemleyebilirsiniz. Eğer glütensiz beslenme belirtilerinizi azaltmıyor ise belirtileriniz başka bir hastalığın habercisi olabilir.

Glüten Bazı İnsanlar İçin Neden Kötüdür?

Birçok kişi, glütenli yiyecekleri yan etki yaşamadan rahatlıkla tüketebilmektedir fakat glüten intoleransı yaşayan veya çölyak hastası kişiler glüteni tolere edememektedir. Buğday alerjisi ve buna benzer rahatsızlıklara sahip olan kişiler de glüten tüketmekten düzenli olarak kaçınmalıdır. Alerjinin dışında glütensiz beslenenlerin iki temel sebebi bulunur. Bunlardan biri çölyak hastalığı diğeri ise çölyak hastalığı harici glüten hassasiyeti olarak bilinir.

Uzak Durulması Gereken Besin Maddeleri Nelerdir?

Glüten içerikli gıdalardan tamamen uzak durmak gerçekten zorlayıcı bir durumdur. Çünkü glüten, başta hamur işleri olmak üzere birçok gıda maddesinde bulunan bir maddedir. Glütenin belli başlı kaynakları vardır.

• Buğday unu, kılçıklı buğday unu, irmik, buğday kepeği ve buğday ekmeği gibi buğdaya dayanan besin maddeleri
• Arpa
• Çavdar
• Malt
• Bira mayası

Aşağıda sıraladığımız bazı mamul gıdalar da belli oranda glüten içerebilmektedir.

• Buğday içerikli tüm ekmek türleri
• Buğday içerikli tüm makarna çeşitleri
• Glütensiz etiketine sahip olmayan tüm gevrekler
• Pasta, kek, muffin, pizza ve hamur işlerinin neredeyse tamamı
• Şeker, müshil barlar, kavrulmuş fındık, hazır yiyecekler, cipsler ve birçok farklı paketli gıda
• Soya sosu, çeşitli salata sosları ve turşular
• Başta bira olmak üzere aromalı alkollü içecekler
• Kuskus ve et suyu gibi diğer yiyecekler

Glütensiz beslenmenin en kolay yolu, tek malzemeye sahip işlenmemiş gıdalar tüketmekten geçiyor. Aksi taktirde aldığınız birçok gıdanın etiketini okumak zorunda kalırsınız. Yulaf ise genel olarak glütensiz bir besin maddesi olarak bilinir fakat yulafa genel olarak glüten bulaştığını ifade edebiliriz. Çünkü yulaflı ürünler, buğdaylı ürünler ile aynı fabrikada üretilirler.

Hangi Besinler Yenebilir?

Glütensiz beslenmek için birçok farklı seçenek vardır. Böylelikle sağlıklı ve lezzetli besinlerin keyfini çıkarabilirsiniz. Aşağıda belirttiğimiz besinler, glüten içermemektedir. Bu besinleri gönül rahatlığıyla tüketebilirsiniz.

• Hırpalanmış ve kaplanmış et ve balık ürünleri haricinde tüm et ve balık ürünleri
• Tüm yumurta türleri, doğal olarak glüten içermemektedir.
• Süt, yoğurt ve peynir gibi tüm süt ürünleri glüten içermemektedir fakat tatlandırılmış süt ürünlerinde glüten içerikli malzemeler kullanılmış olabilir. İşte bu konuda dikkatli olunmalıdır.
• Tüm meyve ve sebzelerde glütensiz beslenme için uygundur.
• Kinoa, pirinç, karabuğday, mısır ve darı gibi ürünler de etiketinde glütensizdir yazdığı sürece glüten içermemektedir.
• Patates, patates unu, mısır, mısır unu, nohut unu, soya unu ve Hindistan cevizi unu da glüten içermemektedir.
• Tüm kuruyemişlerde glüten bulunmamaktadır.
• Tüm bitkisel yağlar ve tereyağı da glütensiz beslenme için uygundur.
• Tüm şifalı bitkiler ve baharatlar
• Bira haricindeki alkollü içeceklerin çoğu

Bir besinin glüten içerip içermediğini anlamanın en iyi yolu ise o besinin etiketini okumaktır.

Glütensiz Beslenmenin Faydaları

Glütensiz beslenmenin birçok faydası vardır. Özellikle bu faydalar, Çölyak hastası kişiler için daha fazladır. Glütensiz beslenmenin belli başlı faydalarını bu başlıkta bulabilirsiniz.

Sindirim Sistemini Rahatlatabilir

Birçok kişi glütensiz beslenmeyi sindirim sistemi problemlerine çare bulmak için denemektedir. Sözü edilen sindirim sistemi rahatsızlıkları ishal, kabız, mide bulantısı ve şişkinlik olarak bilinir. Yapılan araştırmalar hem çölyak hastası olan kişilerde hem de diğer kişilerde glütensiz beslenmenin kişilerin sindirim sistemi üzerinde olumlu etkileri olduğunu ortaya koymuştur.

Kronik İltihaplanmaları Da Önler

İltihaplanma, bedenin enfeksiyonun tedavi edilmesinde ve iyileştirmesinde kullandığı bir yöntemdir. Bazı iltihaplanmalar; günlerce, haftalarca, aylarca ve hatta yıllarca sürebilir. Bu duruma kronik iltihaplanma da denir ve ciddi sonuçlara neden olabilir. Glütensiz beslenme çölyak hastalarında iltihaplanma problemini gidermede etkilidir.

Enerji Seviyenizi Yükseltir

Çölyak hastası kişiler genellikle oldukça yorgun ve bitkin hissederler. Bu durum, bağırsaklardaki rahatsızlığın bir sonucu olarak ortaya çıkar. Çölyak hastalığında genel bir durum olan demir eksikliği anemiye yani kansızlığa sebep olabilir.

Kilo Vermeye Yardımcı Olabilir

Glütensiz beslenmeye başlayınca kilo vermek gayet doğal bir sonuçtur çünkü böylelikle birçok işlenmiş yiyeceği ve dolayısıyla istenmeyen kalorileri de hayatınızdan çıkarmış olursunuz. Bu gıdaların yerini genellikle meyve ve sebze alır.