Laktoz doğada yalnızca sütte yer alan disakkarit formuna bir çeşit şekerdir. Süt şekeri olarak da bilinmektedir. Bağırsaklardan salgılanan laktaz adlı enzim aracılığıyla parçalanmaktadır. Bu enzim bağırsaklarda yeteri düzeyde bulunmadığında veya yetersiz çalıştığında laktoz intoleransı adı verilen hastalık ortaya çıkmaktadır. Laktoz intoleransı sık bir şekilde görülen tablodur. Özellikle toplumun %75’inin bu hastalığa yakalandığını söyleyebiliriz. Laktoz intoleransına yakalanan hastalar süt ve süt ürünleri tükettiklerinde ciddi derecede sindirim sorunları ile karşı karşıya kalabilmektedir. Bu durum hastaların yaşam kalitelerini etkileyebilmektedir.

Laktoz İntoleransı

Laktoz intoleransı nedir? sorusunu yönelttiğinizde; sütte yer alan temel karbonhidrat olan laktozun sindirilememesine bağlı olarak gelişim kaydeden bir çeşit sindirim sistemi hastalığı cevabını verebiliriz. İlk olarak ishal, şişkinlik ve karın ağrısı olmak üzere çeşitli şikayetlerin ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Laktoz intoleransı olan hastalar laktozun parçalanmasını sağlayan laktaz enzimini yeterli düzeyde üretememektedirler. Laktoz 2 adet şeker molekülünden meydana gelen bir çeşit disakkarittir. 1 molekül glukoz 1 molekül galaktozdan ortaya çıkmaktadır. Bağırsaklardan kan dolaşımına emilebilmesi için laktozun laktaz enzimi aracılığıyla glukoz ve galaktoza ayrıştırılması gerekmektedir. Yeterli derecede laktaz olmadığında laktoz emilmeden bağırsaklardan geçmektedir. Sonrasında ise semptomların ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Laktoz anne sütünde de yer almaktadır. Neredeyse herkes laktozu sindirme becerisi ile doğmaktadır. 5 yaşın altındaki çocuklarda laktoz intoleransı görülme olasılığı ise düşüktür.

Laktoz İntoleransı Belirtileri

Laktoz intoleransı belirtileri bu noktada büyük önem taşımaktadır. Uygun bir şekilde tedavi edilmediği zaman laktoz intoleransı ciddi sindirim şikayetlerinin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Sık bir şekilde görülen semptomlar abdominal kramplar, ishal, gaz ve şişkinliktir. Bazı hastalarda ise acil tuvalete gitme isteği, bel ağrısı, kabızlık ve bulantı şeklinde ortaya çıkabilmektedir. İshal sindirilmemiş laktozun ince bağırsağa geçmesi ile ortaya çıkmaktadır. Sindirilmemiş laktoz bağırsağın içerisine su çekmektedir. Kalın bağırsağa geçtiğinde ise burada yer alan bakteriler laktozu fermente etmekte, kısa zincirli yağ asitleri ve gaz ortaya çıkmaktadır. Bu durum karşısında hastada gaz, şişkinlik ve ağrı olmaktadır. Bu semptomların ciddiyeti ise hastanın ne derecede laktozu tolere edebileceği ve ne kadar süt ve süt ürünleri tükettiği ile ilgilidir.

Bebeklerde Laktoz İntoleransı

Bebekte laktoz intoleransı yaşanması durumu süt ve süt ürünlerinden ortaya çıkan gaz oluşumu ve şişkinlik şeklinde ifade edilmektedir. Bunun yanında bebeğin gerekli olan enzimi salgılayamaması sonucunda çeşitli belirtilerin ve rahatsızlıkların ortaya çıktığı hastalıktır. Bu durumun sık bir biçimde ortaya çıkması durumunda bebeğin ve annenin oldukça rahatsız olduğunu dile getirebiliriz. Laktozu sindirmekle görevli olan bağırsakların işlevi tam bir şekilde yapamadığında sancı, ishal ve kabızlık gibi problemler ortaya çıkabilmektedir. Bu durum süte alerjisi olan bebeğin durumu ile karıştırılmaması gerekmektedir. Nedeni ise her iki durumun birbirine benzemesidir. Bebekte laktoz intoleransı sindirim sisteminde ortaya çıkan ve bu bölümü ilgilendiren bir problemdir. Yine süt alerjisi de bağışıklık sistemi ile ilgili olduğundan laktoz intoleransı ile aynı belirtileri verebilmektedir. Bu sorunlar karşısında hekim kontrolü yaptırmak bebeğiniz açısından oldukça önemlidir.

Laktoz İntoleransı Tanısı ve Testi

Laktos intoleransı nasıl anlaşılır? Sorusuna da cevap bulabileceğimiz, Laktoz intoleransı tanısı ilk olarak süt ve süt ürünlerine karşı oluşan semptomların değerlendirilmesi ile anlaşılmaktadır. Semptomatik tanıya ek olarak çeşitli testler uygulanmaktadır.

• Hidrojen Solunum Testi: Sindirilmemiş laktoz bağırsaklarda hidrojen oluşumuna neden olmaktadır. Bu testte hastadan laktozlu bir gıda tüketilmesi istenmektedir. Laktozu tükettikten sonra 10-15 dakika aralıklarla balon biçiminde poşetlere üflenmesi gerekmektedir. Normal kişilerde nefeste fazla miktarda hidrojen bulunmamaktadır. Fakat laktoz intoleransı olan hastalarda poşetlerden alınan örneklerde fazla miktarda hidrojen seviyesine rastlanılmaktadır.
• Dışkı Asidi Testi: Sindirilmemiş laktoz kalın bağırsakta bakteriler aracılığıyla fermente edilmektedir. Bu fermentasyon sonucu laktik asit ortaya çıkmaktadır. Dışkıda laktik asidin ölçülmesi ise tanı konulmasına yardımcı olmaktadır. Bu testin doğru sonuç verebilmesi için dışkının taze olması oldukça önemlidir.
• Laktoz Tolerans Testi: Normal kişilerde laktoz içeren ürünler yenildikten sonra kanda glukoz seviyesi yükselmektedir. Laktoz intoleransı olan bireylerde laktoz, glukoz ve galaktoza parçalanamadığı için hastalarda kan glukoz oranında artış görülmemektedir. Tam tanı ise endoskopik yöntemle bağırsaktan elde edilen biyopside laktaz enzimin eksikliğinin gösterilmesi ile konulmaktadır.

Laktoz İntoleransı Tedavisi

Laktoz intoleransı semptomlarını giderilmesinin en iyi yolu, laktoz içeren ürünlerden kaçınmaktır. Toplumumuzda ve diğer toplumlarda tüm bu besinleri beslenme alışkanlıklarından çıkarmak oldukça zordur. Ek olarak, süt ürünleri iyi bir kalsiyum, B12 vitamini ve protein kaynağı olduğundan, süt ve süt ürünlerini atlamak bireylerde kalsiyum ve protein bozukluklarına yol açabilir. Bu nedenle bu gıdaların beslenme alışkanlıklarından uzaklaştırılması, bireylerin farklı beslenme alışkanlıkları geliştirmesi ve eksiklikleri takviye veya diğer gıdalarla tamamlaması sağlık açısından oldukça önemlidir. Bu takviyeler bir doktor veya beslenme uzmanı kontrolünde alınmalıdır.

• Enzim Takviyesi: Laktozu sindirmenize yardımcı olacak laktaz enzimi bulunduran ticari olarak temin edilebilen preperatlar mevcuttur. Tablet olarak kullanılabilir veya yiyeceklere eklenebilir şekilde piyasada yer almaktadır. Bununla birlikte, bu takviyelerin etkinliği kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir. Bazı kişiler için laktaz enzim takviyeleri oldukça etkili bir hal almaktadır.
• Laktoza Maruz Bırakma: Laktoz intoleransınız mevcut ise günlük olarak düşük seviyelerde düzenli bir şekilde laktoz almak, vücudunuzun adapte olmasını sağlamaktadır. Çeşitli çalışmalarda günlük olarak az miktarda düzenli bir şekilde laktoz alan hastalarda 16 gün sonra belirtilerde ciddi oranda azalma görülmüştür.
• Probiyotik ve Prebiyotik Tedavisi: Probiyotikler düzenli bir şekilde tüketildiğinde sindirim sistemine yararlı olan mikroorganizmalardandır. Prebiyotikler ise bu mikroorganizmalara yiyecek bakımından hizmet eden lif değeri fazla gıdalar arasında yer almaktadır. Probiyotiklerin ve prebiyotiklerin laktoz intoleransı semptomları azaltmada önemli bir rol oynamaktadır. Sonuç olarak da çeşitli probiyotik ve prebiyotiklerin diğerlerine karşın üstünlüğü kanıtlanmıştır. Fakat burada en etkili olduğu düşünülen mikroorganizma probiyotiklerdir. Bu mikroorganizmalar ise yoğurtta ve çeşitli takviyelerde yer almaktadır.

Probiyotik zengini besinler ve Probiyotiklerin faydaları hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için blog sayfalarımıza göz atabilirsiniz.

Laktoz intoleransı tedavi edilmezse ne olur?

Laktaz enziminin az salgılanması ya da yeteri derecede az olmaması sonucu sindirim sisteminde bozukluk ortaya çıkmaktadır. Bu durum da laktoz intoleransı olan bireylerde şişkinlik, mide krampları ve ishale neden olmaktadır.

Laktoz intoleransı olanlar ne yemeli?

Laktoz intoleransı bulunan kişiler süt ve süt ürünleri dışında meyve, sebze, kırmızı et, beyaz et, yumurta, baklagil ve deniz ürünü benzeri çeşitli besinleri tüketebilirler.